معرفی زون های برشی منطقه نهبندان (شرق ایران)

منطقه مورد مطالعه در محدوده¬ عرض شمالی ′ 15 º 31 تا º 32 و طول شرقی ′ 15 º 59 تا ′ 15 º 61 حد فاصل دو ایالت ساختاری کاملا متفاوت به نام¬های زون نهبندان -خاش در شرق و بلوک نسبتا پایدارتر با سرگذشت قدیمی و پیچیده تر لوت قرار دارد. مطالعات ما در مقیاس¬های مختلف همراه با تحلیل¬های دقیق نرم افزاری چهار منطقه برشی اصلی را معرفی می¬نماید که بترتیب از غرب به شرق به قرار زیر معرفی می-نماییم: 1- زون برشی a یا زون برشی کهور که با گسل اصلی راستگرد کهور با تحدب به سمت شمال شرق مشخص می¬شود. گسترش ساختارهای گُلی شکل، گرانیت¬های خرد شده در شرق این زون برشی و میلونیت¬های تیپ ф آن، الگوی پراکندگی زون¬های دگرگونی و ریز ساختارهای برشی در امتداد این گسل¬ همگی حاکی از حضور این زون برشی احتمالا با بیشترین عملکرد در محدوده زمانی ائوسن فوقانی –الیگوسن دارند. 2- زون برشی b یا زون برشی نه غربی یک گسل امتداد لغز راستگرد با سر گذشت پیچیده است که منطبق با یک زون جوش خورده قدیمی احتمالا کرتاسه فوقانی -ائوسن می¬باشد. تشکیل حوضه های pull apart در این منطقه، بنظر ارتباط تنگاتنگی با فعالیت این زون برشی در زمان نئوژن داشته است. این گسل مجموعه افیولیتی نهبندان را از واحدهای رسوبات نئوژن جدا می¬کند. محدوده سنی عملکرد این گسل از زمان کرتاسه فوقانی و همزمان با بسته شدن حوضه فلیش به بعد بوده است. 3- زون برشی c یا زون برشی بیچند که حاصل عملکرد یک گسل امتداد لغز راستگرد با امتداد شمالی –جنوبی است. چین خوردگی واحدهای سنگی پلیو-پلیوستوسن در نتیجه عملکرد گسل بیچند حکایت از فعالیت های جدید این گسل دارد. حضور ساختارهای s,c، پورفیروکلاست¬های میلونیتی از یک سو و مکانیزم جنبشی گسل¬های فرعی و چین¬های مربوطه از سوی دیگر حرکت امتدادلغز راستگرد این گسل در محدوده سنی میوسن تا عهد حاضر را تصدیق می¬کنند. 4- زون برشی d یا زون برشی نه شرقی شباهت¬های زیادی با سیستم برشی بیچند دارد. گسترش ساختارهای s,c، چین خوردگی¬های مجدد، جابجایی واحدهای سنگی با الگوهای دوپلکس امتداد لغز و همچنین حضور گسل¬های تراستی با راندگی به سمت شمال شرق در امتداد این گسل¬ همگی نشان دهنده عملکرد راستگرد این زون برشی در محدوده زمانی میوسن تا عهد حاضر می باشند. بنابراین بر اساس یافته-های ما در این منطقه، زون برشی کهور قدیمی¬ترین زون برشی منطقه می¬باشد و عملکرد سنی مشابه با زون برشی نه غربی عریض ترین زون برشی منطقه دارد. زون برشی نه شرقی از جوانترین زون¬های برشی منطقه است که روندهای nw-se را قطع می¬نماید و جوانتر از گسل¬های نه غربی و کهور می¬باشد. همچنین زون برشی بیچند جوانترین زون برشی منطقه است و مانند نه شرقی روندهای nw-seرا قطع می¬کند. احتمالا زون¬های برشی کهور و بخشی از زمان عملکرد زون برشی نه غربی نتیجه بسته شدن حوضه شرق ایران و زون¬های برشی نه شرقی، بیچند و بخش جوانتر فعالیت زون برشی نه غربی متاثر از میدان تنش حاصل از همگرایی صفحات عربی و ایران بوده است.